Model Context Protocol ekosistemini kaşif gibi inceleyen akademik güvenlik derlemesi

Bu depo paper taslağı, medya varlıkları ve 18 PDF referansından oluşan literatür kütüphanesiyle MCP odaklı güvenlik araştırmasının teknik, operasyonel ve iletişim katmanlarını anlatıyor. İstanbul merkezli akademik anlatımın Türkçe ve İngilizce detaylarını tek sayfada toparladık.

Çalışma türü IEEE formatında akademik makale
Satır bazlı içerik paper/paper.tex + reference/Readme.md
Medya Infografik, mimari, demo video
Güvenlik perspektifi Threat Taxonomy, IPC + Guard modelleri

Model Bağlam Protokolü (MCP) Nedir?

Model Bağlam Protokolü'nü (MCP) yapay zekâlar için bir "App Store" veya evrensel bir "USB-C portu" gibi düşünebilirsiniz. Nasıl ki App Store, telefonunuza kolayca yeni özellikler (uygulamalar) eklemenizi sağlayan standart bir platform ise, MCP de yapay zekâ modellerine yeni yetenekler (araçlar) eklemeyi basitleştirir. "Bir kez yaz, her yerde çalıştır" mantığıyla ekosistemi büyütür, güvenliği artırır ve yeniliğin önünü açar.

Pratikteki Karşılığı

  • Karmaşık Dünya (MCP'siz): Her yapay zekâ (LLM), farklı bir araca (hava durumu API'si, hesap makinesi, veritabanı vb.) bağlanmak için özel bir "adaptöre" ihtiyaç duyar. Bu, yüzlerce farklı şarj aleti taşımak gibidir; verimsiz, karmaşık ve yönetilemezdir.
  • Basit Dünya (MCP ile): MCP, tüm araçlar ve modeller için evrensel bir standart sunar. Bir araç MCP uyumlu olduğunda, tüm MCP destekli yapay zekâlar tarafından anında kullanılabilir.
MCP Mimarisi
MCP, farklı Büyük Dil Modelleri (LLM'ler) ve araçlar arasında standart bir köprü kurarak karmaşıklığı ortadan kaldırır.

Teknik İşleyişi

MCP'nin temel akışı, bir istemci (genellikle LLM'in kendisi veya bir ajan) ile bir MCP sunucusu (aracı barındıran) arasında gerçekleşir. Bu süreç birkaç basit adımdan oluşur:

  1. Araç Keşfi (Discovery): İstemci, sunucuda hangi araçların mevcut olduğunu ve bu araçların hangi işlevleri (örneğin `getCurrentWeather`) hangi parametrelerle (`location`) sunduğunu sorar.
  2. İstek (Request): LLM, belirli bir aracı kullanmaya karar verdiğinde, istemci bu aracın işlevini çağırmak için sunucuya standart bir JSON formatında istek gönderir.
  3. Yürütme (Execution): MCP sunucusu, gelen isteği alır, doğrular ve ilgili aracın kodunu çalıştırır.
  4. Yanıt (Response): Araç çalıştıktan sonra elde edilen sonuç (örneğin, hava durumu bilgisi), yine standart bir JSON formatında istemciye geri gönderilir. LLM bu çıktıyı kullanarak kullanıcıya yanıt üretir.
MCP Protokol Akışı
İstemci ve sunucu arasındaki standartlaştırılmış keşif, istek ve yanıt döngüsü.

Araştırmanın kısa özeti

Makale, MCP sunucu yaşam döngüsünü (oluşturma, dağıtım, işletim, bakım) ve güvenlik risklerini sistematik bir tabloya döker.

Yol haritası Geliştirme Referans

Depodaki her katmanın kısa özeti

paper/

IEEEtran şablonu ile yazılmış paper.tex, derleme çıktısı paper.pdf ve ek log+aux dosyalarını barındırır.

  • MCP mimarisi, STDIO/HTTP taşıyıcı, tehdit azaltımı
  • Güvenlik ekleri (Ek A-D) ve kaynakça
  • protocol.png ile istemci-sunucu akışı

media/

Görsel anlatım ve demo video. YouTube embed + yerel MP4 dosyası var.

  • infografik: MCP/ACP/A2A/ANP kıyas infografiği
  • MCP mimarisi & NotebookLM posterleri (MCP.png, model.png)
  • Tehdit vektörleri görseli (post.jpeg) ve hafif diyagramlar (client-server-model.png, protocol.png)
  • Yapay Zeka Ajanları demosu (MP4 + YouTube embed)

reference/

01-18 numaralandırılmış PDF kütüphanesi; Readme dosyası her kaynağı Türkçe ve İngilizce özetler.

  • Güvenlik odaklı benchmark, stress test, savunma çerçeveleri
  • MCPGAUGE, AutoMalTool, A2AS, MCP-Guard
  • Ekonomik ajanlar, ulaştırma sistemleri, bioinformatik MCP

Güvenlik ve tehdit panoraması

Tehdit taksonomisi

  • 4 aktör (kötü niyetli geliştirici, kötü niyetli kullanıcı, dış saldırgan, yazılım hataları)
  • 16 senaryo: araç zehirlenmesi, prompt enjeksiyonu, girdi doğrulama hataları
  • 1899 sunuculuk analizde %7.2 açık, %5.5 araç zehirlenmesi, %66 kod kokusu
  • Benchmark örnekleri: MCPGAUGE, MCPToolBench++, LiveMCP-101
  • Red team çıktısı: AutoMalTool çoğu savunmayı aşabiliyor; MCP-Guard %96 doğruluğa ulaşıyor

Savunma katmanları

  • IFC + taint-tracking, en az yetki, sandbox profilleri
  • TLS/mTLS, OAuth 2.1 + scoped token, SBOM ve imzalı paket
  • Guard modelleri, AutoMalTool red team prosedürleri
  • OpenAPI'den AutoMCP derleyici, plan tabanlı testler
  • CI/CD’ye MCP tarayıcıları, insan onaylı guard akışları, kısa ömürlü kimlik bilgileri

Prompt enjeksiyonu, veri zehirlenmesi, DoS ve gizlilik ihlallerine karşı katmanlı kontroller önerilir; referans makalelerde FPETS/FHE, rate limiting ve guard sertifikaları detaylı anlatılır.

Medya kütüphanesi

`media/README.md`, her varlığın yeniden kullanım yönergelerini ve YouTube embed kodunu içerir. Aşağıdaki galeri, klasördeki tüm dosyaların hızlı özetidir.

Agent protokolleri infografik
infografik.png — Ajanlar arası iletişimde MCP/ACP/A2A/ANP çözümlerini gösteren NotebookLM infografiği.
Model Bağlam Protokolü özetleri
MCP.png — MCP standardının motivasyonu, başarı oranı ve güvenlik kaygılarını anlatan Türkçe görsel.
MCP mimarisi ve Python sunucu kurulum adımları
model.png — MCP mimarisi + Python ile sunucu geliştirme sürecini blok blok açıklayan poster.
MCP host, protokol katmanı ve tehdit vektörlerini gösteren şema
post.jpeg — Host ve protokol katmanının yanında 17 tehdit kategorisini (prompt injection, tool poisoning vb.) listeler.
LLM, MCP istemcisi ve çoklu MCP sunucularının bağlantısı
client-server-model.png — LLM’in MCP istemcisi üzerinden birden çok sunucuya ve araca bağlandığı istemci–sunucu modelini gösterir.
MCP protokolünün veri kaynakları ve araçlarla bağlantısı
protocol.png — MCP’nin IDE’ler, chat arayüzleri ve veri kaynakları arasında iki yönlü veri akışını özetler.

Demo video (YouTube)

Reference kitaplığı (01–18)

Her makalenin Readme'de Türkçe/İngilizce özetleri var; aşağıda hızlı referans amacıyla başlık ve odak listesi:

# Başlık Odağı
01Landscape, Security Threats, Future Research16 faaliyetli MCP tehdit tablosu
02Advancing Multi-Agent SystemsMCP ile çok ajanlı koordinasyon
03Survey of Agent InteroperabilityMCP vs ACP/A2A/ANP karşılaştırma
04MCP at First Glance1899 MCP sunucu taraması
05MCPmedBioinformatik MCP servisleri
06Making REST APIs Agent-ReadyOpenAPI'den AutoMCP
07MCPToolBench++4k+ araç benchmark
08MCP-GuardKatmanlı savunma framework
09Help or Hurdle?MCPGAUGE performans analizi
10MCP-UniverseGerçek MCP sunucu benchmark
11LiveMCP-101Plan bazlı stres testi
12Adaptive Transport SystemsUlaşım sistemlerinde MCP
13AgentXFaaS ortamında ajan orkestrasyonu
14Automatic Red TeamingAutoMalTool ile zehirleme
15Asset DiscoveryLLM tabanlı altyapı keşfi
16GenAI & MCPUygulamalı ML entegrasyonu
17Survey of MCPStandardizasyon ve bağlam
18AI Agents for Economic ResearchEkonomide ajan uygulamaları

Kısa vade / orta vade fikirleri

Kısa vade

  • Protocol.png ve medya görsellerinin makale ile senkronizasyonunu sağla.
  • Reference klasörüne README dikeyine kısa indeks ekle.
  • Medya raporlarına meta bilgi (boyut, kullanıcı) ekle.

Orta vade

  • LiveMCP-101/MCPToolBench++ testlerini betik ile otomatikleştir.
  • OAuth/mTLS konfigürasyon örnekleri oluşturup belgeye ekle.
  • MCP-Guard ve AutoMalTool senaryolarını detaylı case study olarak yansıt.